Τα γράφω αυτά γιατί έπεσε στα χέρια μου ένα άρθρο της εφ. «Ημερησία» στις 7/7/2004, όπου τα Ηνωμένα Έθνη προέτρεπαν τα κράτη της Αφρικής να προχωρήσουν σε στάση πληρωμών και σε αναδιάρθρωση χρεών ως η μόνη λύση για να ξεφύγουν από την «παγίδα του χρέους». Για την Αφρική η αναδιάρθρωση δεν ήταν taboo, ούτε για το Μεξικό την Κόστα Ρίκα, τη Βενεζουέλα, την Αργεντινή, την Βραζιλία, τον Ισημερινό το 1989, ούτε για το Ντουμπάι το 2010. Οι ξένοι και εγχώριοι πιστωτές έχουν βγάλει τεράστια κέρδη από την ελληνική οικονομία, μία διαγραφή μέρους των χρεών δεν θα τους βλάψει. Ας μην τρομάζουν τον κοσμάκη.
«Τα 2/3 των δημοσίων υπαλλήλων είναι άχρηστοι», φέρεται να δήλωσε ο υπαρχηγός τής δωσίλογης κυβέρνησης τού ελληνόφωνου προτεκτοράτου, Θεόδωρος Πάγκαλος. Μπαίνουμε στον πειρασμό να αναρωτηθούμε σε τί νιώθει χρήσιμος ο ίδιος.
Δεδομένου, ότι ουδέποτε μάς διαφώτισε περί των ικανοτήτων του (τις οποίες, από μετριοφροσύνη ίσως, κρατάει κρυφές;) ομολογούμε, ότι ο υπερχρήσιμος αυτός ταγός τού ρωμέικου κρατιδίου έχει αποδειχτεί όντως ικανότατος στη δημιουργία ευτραφέστατης κοιλιακής χώρας, καθώς και στην ικανότητα να ζει υπερπολυτελώς από το παρασιτοειδές επάγγελμα τού πολιτικάντη.
Δεδομένου επίσης, ότι καθ΄ όλη τη διάρκεια τής παρασιτικής του καριέρας εις βάρος τής κοινωνίας (που όμως τον ανέδειξε και τον ανέχεται) υπήρξε συνένοχος χιλιάδων διορισμών «αχρήστων» στην εγχώρια Δημόσια Διοίκηση, μπορούμε να συμπεράνουμε, ότι δεν είναι απλώς άχρηστος, αλλά επιζήμιος γι΄ αυτά, τα οποία κόπτεται, ότι υπηρετεί.
Ακούγοντάς τον λοιπόν να πετάει πυροτεχνήματα τού τύπου «τα 2/3 των δημοσίων υπαλλήλων είναι άχρηστοι», δεν μπορούμε να μην θυμηθούμε το γνωστό παιδικό απόφθεγμα, που εδώ και δεκαετίες ακούγεται κατά κόρον σε ανάλογες περιπτώσεις στις παιδικές χαρές όλης της χώρας: «Μιλάνε όλοι, μιλάνε κι οι κώλοι...»
Θερσίτης
27.9.2010
Ο Δικός μας Δήμαρχος ! Antanas MockusΟ Ιταλός αισθάνθηκε χρέος του να αποκαταστήσει τη βλάβη και έτσι φρόντισε και έμαθε από το δήμαρχο του νησιού ότι το ρολόι είχε σταματήσει γιατί δεν υπήρχε λάδι για να λαδώσουν τα γρανάζια του. Τότε ο αξιωματικός χωρίς δεύτερη σκέψη πρόσφερε στον δήμαρχο έναν τενεκέ 12 λίτρων , παρθένο ιταλικό ελαιόλαδο, έτσι ώστε να λαδωθούν τα γρανάζια και να δει και πάλι το ρολόι να δουλεύει και πάλι, και να ακούσει την καμπάνα να χτυπάει ρυθμικά την ώρα.
Ο δήμαρχος πήρε το λάδι και το ίδιο βράδυ κάλεσε στο σπίτι του τον ταμία του δημοτικού συμβουλίου και του έδωσε μία νταμιτζάνα με 6 λίτρα παρθένο ιταλικό ελαιόλαδο, λέγοντας του ότι ο Ιταλός αξιωματικός ενδιαφέρετε να δει το ρολόι να δουλεύει και πάλι και πως θα έπρεπε γρήγορα να φτάσει το λάδι στα χέρια του συντηρητή του ρολογιού. Την άλλη μέρα το πρωί ο ταμίας πήγε στην κεντρική εκκλησία του νησιού να βρει τον παπά. Στα χέρια του κρατούσε ένα μπουκάλι με 3 λίτρα παρθένο ιταλικό ελαιόλαδο. Είπε στον παπά πως ως υπεύθυνος της εκκλησίας, άρα και του ρολογιού, ήταν δική του υπόθεση να φροντίσει ώστε το λάδι να φτάσει στα χέρια του συντηρητή του ρολογιού, με σκοπό να λαδωθούν τα γρανάζια του και να αρχίσει και πάλι να δουλεύει, όπως δηλαδή επιθυμούσε να γίνει ο Ιταλός αξιωματικός.
Ο παπάς πήρε το λάδι και το ίδιο μεσημέρι φώναξε τον νεωκόρο στο γραφείο του. Του εξήγησε την επιθυμία του Ιταλού αξιωματικού να δει το ρολόι να δουλεύει και του είπε πως για αυτό το λόγο προσφέρει 1 λίτρο παρθένο ιταλικό ελαιόλαδο. Τον παρακάλεσε αν θα μπορούσε να πάει το λάδι αυτό στον συντηρητή του ρολογιού και να του πει να πιάσει αμέσως δουλειά και να αρχίσει να λαδώνει το ρολόι. Ο νεωκόρος έφυγε αμέσως για να εκτελέσει την εντολή του παπά. Μετά από λίγη ώρα χτυπούσε την πόρτα του συντηρητή του ρολογιού και αφού του εξιστόρησε τα όσα είχαν συμβεί του έδωσε ένα μπουκαλάκι με 200 γραμμάρια παρθένο ιταλικό ελαιόλαδο και του ζήτησε να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό να λαδώνει το ρολόι για να μην δυσαρεστηθεί ο ιταλός αξιωματικός.
Ο συντηρητής του ρολογιού, όταν έμεινε μόνος, κοίταξε με δέος το πολύτιμο περιεχόμενο του μικρού μπουκαλιού. Σκέφτηκε πόσο νόστιμες θα έκανε τις λαχανίδες που επί μήνες έτρωγε αυτός και η οικογένειά του. Πόσο καλό θα έκανε στο παιδιά του λίγο λάδι που τους έχει ξεραθεί ο οισοφάγος από την μπομπότα! Την ίδια όμως στιγμή σκέφτηκε με τρόμο την αντίδραση του ιταλού αξιωματικού αν δεν έκανε αυτό που τον είχε προστάξει μέσω του νεωκόρου, μιας και τους υπόλοιπους κρίκους αυτής της αλυσίδας τους αγνοούσε! Το ίδιο απόγευμα το ρολόι χτύπησε και πάλι μετά από πολύ καιρό, έξι φορές. Στην αρχή οι νησιώτες νόμισαν πως κάποιος είχε πεθάνει και σταυροκοπήθηκαν λέγοντας «ζωή σε λόγου μας». Αργότερα όμως, έμαθαν από τον παπά της εκκλησίας που τους μάζεψε για τον εσπερινό ότι ο καλός Ιταλός αξιωματικός είχε προσφέρει παρθένο ιταλικό ελαιόλαδο για να βάλει σε λειτουργία το ρολόι τους και πως γι’ αυτό και μόνο θα έπρεπε να αισθάνονται μεγάλη ευγνωμοσύνη που ο Κύριος, αν και περνάνε δύσκολες στιγμές στη μέση ενός φριχτού πολέμου τους έστειλε αυτόν τον μεγαλόψυχο Ιταλό.
Φυσικά το ρολόι στην κεντρική πλατεία του νησιού σταμάτησε να δουλεύει μετά από μία εβδομάδα και ο Ιταλός αξιωματικός έστησε στον τοίχο του καμπαναριού τον Έλληνα συντηρητή και τον εκτέλεσε ένα πρωί, παρουσία του δημάρχου, του ταμία, του παπά του νεωκόρου και των υπολοίπων κατοίκων του νησιού για παραδειγματισμό!!!!!!!
Αν και στην Ελλάδα σήμερα δεν υπάρχει κατοχή, ούτε ξένοι κατακτητές, εμείς ακόμη συνεχίζουμε να στερούμε το «λάδι» από τα γρανάζια της μηχανής μας. Από το δήμαρχο στον ταμία και από τον παπά στον νεωκόρο χάνεται ο πλούτος που έρχεται από την Ε.Ε. για να υποστηρίξει την οικονομία μας και στο τέλος το θύμα είναι ο συντηρητής του ρολογιού... δηλαδή εμείς!!!
Στάδια, συμπτώματα, πρόληψις
Η νόσος του πασοκισμού (σηψαιμική πασοκίασις η ανωφελής), έχει λάβει εις την χώραν μας εκρηκτικάς διαστάσεις και θεωρείται από τους ειδικούς «πανδημία» υψίστου κινδύνου. Θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τα συμπτώματα και τις βαθμίδες της νόσου, προκειμένου να συμβάλλουμε εις την ορθήν ενημέρωσην των πολιτών. Η νόσος διέρχεται πέντε στάδια, πριν μολύνει ολοκληρωτικά τον οργανισμόν:
α) ο συνοδοιπόρος
Τα πρώτα συμπτώματα της νόσου γίνονται δυσκόλως αντιληπτά. Συνήθως εκδηλώνονται κατά την διάρκειαν της τηλοψίας και χαρακτηρίζονται από κατάρρευση του πνευματικού ανοσοποιητικού συστήματος. Ο ασθενής εμφανίζει ιδιαίτερη παθητικότητα εις τας τηλεοπτικάς εκπομπάς και συνηθίζει να δέχεται αδιαμαρτύρητα τα όσα βλέπει και ακούει. Είναι αφηρημένος και παρουσιάζει κενά στον ειρμό και την σκέψη του.
Ευδοκιμεί: διάσπαρτη στο σύνολο του πληθυσμού
Αντιμετώπισις: Συνίσταται απομάκρυνσις εκ της νοσογόνου τηλεοράσεως και παρότρυνσις ενασχολήσεως με δημιουργικάς ασχολίας (ψάρεμα, μαγείρεμα, πλέξιμο κλπ)
πασοκόπληκτος στα πρώτα στάδια της νόσου.
β) ο ψηφοφόρος
Η μετάβαση στο δεύτερο στάδιο σημαδεύεται από το απονενοημένο διάβημα της ρίψεως του ανόσιου ψηφοδελτίου στην κάλπη. Πράξις απελπισίας ή ευίθιας, έχει ως αποτέλεσμα την απρόσκοπτη επέλαση της νόσου στον οργανισμό. Αρχίζει να αλλάζει η συμπεριφορά του ασθενούς. Παρατηρείται ηττοπάθεια, έλλειψη ζωτικότητας, απάθεια. Πράγματα που μέχρι τότε θα τον εξαγρίωναν, τώρα περνάνε χωρίς την παραμικρή αντίδραση. Πρώτα συμπτώματα αφασίας.
Ευδοκιμεί: εις άνεργους και μέλη του ευρύτερου δημόσιου τομέα
Αντιμετώπισις: Συνίσταται ολιγόμηνη αποχή από πάσα πολιτική πράξη και επαφή με ψυχολόγο.
γ) το μέλος
Στο στάδιο αυτό η κατάστασις του ασθενούς χειροτερεύει, αλλά είναι ακόμη αναστρέψιμη. Κύριο σύμπτωμα η απώλεια της κοινής λογικής. Ο ασθενής λέει διαρκώς ασυναρτησίες και δυσκολεύεται να προτάξει λογικά επιχειρήματα. Είναι ευέξαπτος, απότομος και, παράλληλα, αποκτά μια ιδιαίτερη αδυναμία σε άχρηστα είδη πολυτελείας.
Ευδοκιμεί: σε προμηθευτές του δημοσίου και μέλη του ευρύτερου εργοληπτικού τομέα
Αντιμετώπισις: Απαιτείται συνεχής παρακολούθησις και συνεδρίες με ψυχολόγο. Χρήσιμη και η αλλαγή επαγγέλματος.
δ) ο δάσκαλος
Η νόσος, πλέον, καθίσταται ανίατος. Ο ασθενής αντιλαμβάνεται την κατάστασή του, αλλά την αντιμετωπίζει ως προτέρημα. Φροντίζει, λοιπόν, να επιδεικνύει την πασοκίασή του και να επιδιώκει την εξάπλωσή της. Παρατηρείται συχνή λογοδιάρροια (με περιεχόμενο αντίστοιχο της κοινής διάρροιας), φαντασίωση μεγαλείου (illusions of the grandeur) και ολοένα αυξανόμενη δυσκολία επαφής και επικοινωνίας με το περιβάλλον. Στο στάδιο αυτό του κοινωνικού αυτισμού, ο ασθενής βρίσκεται, πλέον, στον κόσμο του (συνήθως κάπου μεταξύ Πολιτείας, Κεφαλαρίου και Εκάλης).
Ευδοκιμεί: σε πανεπιστημιακούς, δημοσιογράφους, συνδικαλιστές
Αντιμετώπισις: Η κατάστασις χαρακτηρίζεται, πλέον, κλινική και συνίσταται ο εγκλεισμός.
ε) ο κουμπάρος
Ευτυχώς, στο τελικό στάδιο της νόσου, φθάνουν λίγοι ασθενείς, αν και τα ποσοστά διαρκώς αυξάνονται. Στο στάδιο αυτό ο ασθενής τελεί σε πλήρη αφασία. Χάνει κάθε αίσθηση ευθύνης, δικαίου, ηθικής και ενοχής και επιστρέφει στο ψυχολογικό επίπεδο της βρεφικής ηλικίας. Αντιλαμβάνεται το περιβάλλον μόνο με επίκεντρο τον εαυτό του και ασχολείται αποκλειστικά και μόνο με την εξυπηρέτηση ζωωδών ενστίκτων και την ικανοποίηση των βιολογικών του αναγκών (κυρίως στοματικών και πρωκτικών). Η επικοινωνία είναι αδύνατη. Χαρακτηρίζεται από αυξημένη ματαιοδοξία, φθόνο και απληστία.
Ευδοκιμεί: σε πολιτικούς, εκδότες και μεγαλοεπιχειρηματίες
Αντιμετώπισις: Απαραίτητος ο ισόβιος εγκλεισμός και η καθήλωσις. Συνίσταται η χρήσις ηλεκτροσόκ.
Πρόληψις
Περιφερειακή πρωτοβουλία με την επωνυμία «Αυτοδιοικητικό Κίνημα Στερεάς Ελλάδας-Εύβοιας» συγκροτήθηκε ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών του Νοεμβρίου. Οι συμμετέχοντες ζητούν την υποστήριξη της Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ σημειώνοντας ότι την πρωτοβουλία παρακολουθούν συναγωνιστές που ανήκουν σε διαφορετικούς πολιτικούς χώρους (μέλη από όλες τις συνιστώσες και ανένταχτοι του ΣΥΡΙΖΑ, μέλη της Δημοκρατικής Αριστεράς, των Οικολόγων Πράσινων, της ΑΝΤΑΡΣΥΑ), καθώς και ανένταχτοι πολίτες.
Σε ανακοίνωσή τους αναφέρουν ότι η πρωτοβουλία ξεκίνησε από την αρχή του έτους με την δημοσιοποίηση του σχεδίου «Καλλικράτης». «Συγκροτήθηκε από πολίτες, με ενεργό συμμετοχή στα σημαντικά τοπικά κινήματα και τους κοινωνικούς αγώνες που δόθηκαν τα τελευταία χρόνια. Κινήματα με μεγάλη απήχηση όχι μόνο στην Περιφέρεια αλλά και σε πανελλαδικό επίπεδο που σημείωσαν και νίκες απέναντι σε μεγάλα επιχειρηματικά οικονομικά συμφέροντα.
Ενδεικτικά στην ακύρωση των ρυπογόνων μονάδων λιθάνθρακα στην Αντίκυρα, το Μαντούδι, τη Λάρυμνα και το Αλιβέρι, την αναστολή της επικίνδυνης καύσης των αποβλήτων στη Θήβα, τους αγώνες κατά της καρκινογόνας βιομηχανικής ρύπανσης στον Ασωπό και την Μεσσάπια, για τη διάσωση της Γκιώνας, της Οίτης, του Ελικώνα από ανεξέλεγκτες εξορύξεις και ενεργειακές εγκαταστάσεις, την ανάδειξη των προβλήματων του Μαλιακού, του Κορινθιακού και του Ευβοϊκού, στο κίνημα κατά των ληστρικών διοδίων που ολοένα διογκώνεται, τις αντιστάσεις κατά των απολύσεων, την προστασία των ευάλωτων ομάδων, την υπεράσπιση των αγώνων των αγροτών και των εργαζομένων», αναφέρεται στην ανακοίνωση.
«Θεωρούμε ότι το «Αυτοδιοικητικό Κίνημα», έχει σημαντική δυναμική και δυνατότητα να συσπειρώσει δυνάμεις από ένα ευρύτερο χώρο, ώστε να αποτελέσει ένα μοχλό υποστήριξης των κοινωνικών κινημάτων αλλά και να υποκινήσει τοπικές κινήσεις με αντίστοιχα χαρακτηριστικά», καταλήγει η πρωτοβουλία.
Πηγή: TVXS
* Ένας στους δύο σε Αθήνα - Θεσσαλονίκη και ένας στους τρεις στην υπόλοιπη χώρα προσλαμβάνεται με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου ή εκ περιτροπής
* Οι επιχειρήσεις, αξιοποιώντας το Μνημόνιο, μετατρέπουν και τις συμβάσεις πλήρους απασχόλησης σε μερικής
Σε "απασχολήσιμους", όπως το ήθελε άλλοτε το ΠΑΣΟΚ, μετατρέπουν οι επιχειρήσεις όχι μόνο τους νεοπροσλαμβανόμενους, αλλά και εργαζόμενους με συμβάσεις πλήρους απασχόλησης. Αξιοποιώντας το γράμμα και, κυρίως, το πνεύμα του Μνημονίου που έχει ασπασθεί και προσπαθεί να εμφυσήσει στην αγορά εργασίας η κυβέρνηση, οι επιχειρήσεις έχουν προχωρήσει στη "μεταρρύθμιση" των εργασιακών σχέσεων πριν αυτό γίνει νόμος του κράτους.
Γενικευμένη αύξηση κατά 33% μερικής και εκ περιτροπής εργασίας.
Στο 50% φθάνουν σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, με ταυτόχρονη σημαντική υποχώρηση της πλήρους εργασίας και των προσλήψεων
Ρευστοποιείται ραγδαία η αγορά εργασίας, καθώς οι επιχειρήσεις, προεξοφλώντας τις κυβερνητικές ρυθμίσεις που ενθαρρύνουν την ευελιξία, προχώρησαν ήδη σε μετατροπή των θέσεων πλήρους απασχόλησης σε μερικής, ενώ αλματώδη αύξηση, που προσεγγίζει ακόμα και το 50% (Αθήνα - Θεσσαλονίκη), σημειώνει η εκ περιτροπής εργασία. Συγκεκριμένα μία στις δύο προσλήψεις αφορά θέσεις μερικής ή εκ περιτροπής εργασίας. Όπως είναι φυσικό, σημαντική μείωση (30%) σημειώνει η απασχόληση (και ταυτόχρονα αυξάνει η ανεργία, αλλά και οι απολύσεις), ιδιαίτερα οι θέσεις πλήρους απασχόλησης στα μεγάλα αστικά κέντρα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΠΕ που αφορούν τις μεταβολές στην αγορά εργασίας το πλέον πρόσφατο τρίμηνο Απριλίου- Ιουνίου.
Το δεύτερο, σοβαρότατο θέμα που προκύπτει από τα στοιχεία του ΣΕΠΕ αφορά τις ίδιες τις επιθεωρήσεις, που αναγκάζονται να διεξαγάγουν ελέγχους με αισθητά λιγότερο προσωπικό. Έτσι, ενώ παρατηρείται αύξηση των ελέγχων κατά 8,47% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2009, υπάρχει μείωση κατά 6,01% σε σχέση με το 2008, εξέλιξη που οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αισθητή μείωση -κατά 14,35%- των υπηρετούντων υπαλλήλων. Οι κοινωνικοί επιθεωρητές από 439 το 2008 έχουν μειωθεί σε 376, ενώ την ίδια στιγμή τα στοιχεία επιβεβαιώνουν αύξηση των εργατικών διαφορών (5,61% σε σχέση με πέρσι, αλλά και 25.88% σε σχέση με το 2008).
Μετατροπή 6.000 συμβάσεων
Αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία, μία στις τρεις νέες προσλήψεις αφορά ευέλικτες μορφές απασχόλησης (μερική και εκ περιτροπής εργασία), ενώ το ίδιο τρίμηνο περισσότερες από 6.000 συμβάσεις πλήρους απασχόλησης «μετατράπηκαν» σε συμβάσεις μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης.
Συγκεκριμένα, το διάστημα Απριλίου- Ιουνίου έγιναν 64.755 προσλήψεις μερικής απασχόλησης και 15.831 προσλήψεις εκ περιτροπής απασχόλησης. Το ίδιο διάστημα 4.768 συμβάσεις πλήρους απασχόλησης «μετατράπηκαν» σε μερικής απασχόλησης και 1.324 σε εκ περιτροπής εργασίας, εκ των οποίων οι 20 με μονομερή απόφαση του εργοδότη.
Από τα στοιχεία προκύπτει πως οι μετατροπές των συμβάσεων από πλήρη σε μερική και εκ περιτροπής είναι σημαντικά αυξημένες σε όλη τη χώρα. Στα μεγάλα αστικά κέντρα, Αττική και Θεσσαλονίκη, παρατηρείται το 50% αυτής της αύξησης, ενώ ακολουθούν πόλεις, όπως η Λάρισα και οι Σέρρες, με σημαντική και αυτές αύξηση αναλογικά με το εργατικό δυναμικό τους.
Όσον αφορά στις νέες προσλήψεις, το δεύτερο τρίμηνο του έτους διαπιστώνεται πανελλαδικά αύξηση στις επιχειρήσεις, που προχωρούν σε προσλήψεις ευέλικτης εργασίας, κάτι που σε ένα βαθμό συνδέεται με την τουριστική δραστηριότητα. Έτσι η μεγαλύτερη αύξηση σε προσλήψεις παρουσιάζεται στις τουριστικές περιοχές, όπως οι Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα, τα Ιόνια νησιά, η Κρήτη, η Χαλκιδική και γενικότερα οι πόλεις που έχουν τουριστική ανάπτυξη.
Αντιθέτως, νομοί όπως η Αττική και νομοί που έχουν βιομηχανική δραστηριότητα (Βοιωτία, Κοζάνη, Θεσσαλονίκη) παρουσίασαν σημαντική μείωση κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2010 ως προς τις προσλήψεις οποιασδήποτε μορφής.
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ :ΑΥΓΗ
Ημερομηνία δημοσίευσης: 20/07/2010
Του Ευγένιου Τριβιζά
O χαρακτηρισμός των Ελλήνων ως απατεώνων, προδοτών και άλλων τινών δεν είναι παρά μία ακόμα περίπτωση του κοινωνιολογικού φαινομένου της... επικλήσεως αρνητικών εθνικών στερεοτύπων σε περιπτώσεις κρίσεων. Αντί να κρίνονται και να κατακρίνονται αποφάσεις ή ενέργειες συγκεκριμένων
ατόμων, στιγματίζεται συλλήβδην έναs ολόκληρoς λαός. Το πιο επικίνδυνο στερεότυπο είναι η αμφισβήτηση της ανθρώπινης φύσης φυλών και εθνών. Το αρκτικόλεξο «ΡΙGS» (ΓΟΥΡΟΥΝΙΑ), το οποίο χρησιμοποιούν Δυτικοευρωπαίοι και Αγγλοσάξονες επενδυτές και σχολιαστές, ως
συνοπτικό τρόπο αναφοράς στους λαούς της Νότιας Ευρώπης και τις οικονομίες τους, δεν είναι μόνο μια κακόγουστη προσβολή. Είναι μια σύγχρονη εκδοχή του ιστορικού φαινομένου της αμφισβήτησης της ανθρώπινης φύσης του συνανθρώπου, της διαδικασίας κατά την οποία μέλη μιας εθνικής ομάδας υποβιβάζουν τα μέλη μιας άλλης στο επίπεδο των ζώων, μεταδίδοντας έμμεσα το μήνυμα ότι είναι άξια να τύχουν παρόμοια με αυτά μεταχείρισης.
Αν και ορισμένα έντυπα, όπως οι «Financial Τimes», και τράπεζες, όπως η Βarclays, κατόπιν καταγγελιών, όπως εκείνη του Πορτογάλου υπουργού Οικονομικών, απαγόρευσαν τη χρήση του, ο όρος κινδυνεύει να καθιερωθεί. Όσοι εξακολουθούν να τον χρησιμοποιούν δεν αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα μιας τέτοιας πρακτικής. Λησμονούν ότι παρόμοιες μειωτικές εκφράσεις είχαν χρησιμοποιηθεί συστηματικά κατά το παρελθόν για να απευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη, να αναστείλουν τυχόν ενδοιασμούς, να απενεργοποιήσουν τη συναισθηματική ταύτιση και να
διευκολύνουν διωγμούς, σφαγές, ακόμα και γενοκτονίες.
Της γενοκτονίας της Ρουάντας για παράδειγμα είχε προηγηθεί μια κυβερνητικά συντονισμένη εκστρατεία λεκτικής «αποκτήνωσης» των θυμάτων και κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Πόλεμου η ιαπωνική προπαγάνδα είχε χρησιμοποιήσει την ίδια μέθοδο εναντίον των Αμερικανών. Η πιο ακραία,
βέβαια περίπτωση, ήταν εκείνη του Τρίτου Ράιχ. Ένα από τα σκευάσματα που χρησιμοποιήθηκαν για τη γενοκτονία των Εβραίων στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, ήταν το παρασιτοκτόνο Ζyclon Β. Πολύ πριν, όμως, οι κρατούμενοι εξοντωθούν με παρασιτοκτόνα, είχε προηγηθεί η απομείωση της ανθρώπινης φύσης τους από τον ναζιστικό μηχανισμό προπαγάνδας. Εκφράσεις όπως «αρουραίοι», «μολυσματικά ζωύφια» είχαν χρησιμοποιηθεί συστηματικά για τον χαρακτηρισμό τους. Και φυσικά όταν εκλαμβάνεις
τους αντιπάλους σου όχι ως ανθρώπους αλλά ως κτήνη ή παράσιτα, δεν έχεις και πολλούς ενδοιασμούς για να τους εξοντώσεις προκειμένου να ανακυκλώσεις τις τρίχες ή το λίπος τους. Η λεκτική «αποκτηνωτική» βία αποτελεί συχνά τον προθάλαμο πραγματικής και όχι μόνο στη διεθνή σκηνή.
Σε έρευνά μου για τα εγκλήματα του όχλου είχα κάνει διάκριση μεταξύ δύο κατηγοριών υβριστικών εκφράσεων, εκείνων οι οποίοι αρνούνται τον ανδρισμό του αντιπάλου και εκείνων οι οποίοι αρνούνται την ανθρώπινη φύση του και είχα διαπιστώσει ότι η πρώτη ανοίγει τον δρόμο σε ριτουαλιστική και η δεύτερη σε πραγματική βία. Οι τραγικές συνέπειες της λεκτικής «αποκτήνωσης» είναι ο λόγος για τον οποίο οι ανθρωπολόγοι Μontagu και Μatson θεωρούν ότι οι διαδικασίες άρνησης της ανθρώπινης
υπόστασης συνανθρώπων είναι «ο πέμπτος καβαλάρης της Αποκαλύψεως». Θα ήταν υπερβολικό, βέβαια, να ισχυριστεί κανείς ότι οι χρήστες του όρου «ΡΙGS» προετοιμάζουν το έδαφος για την οικονομική κατακρεούργηση των άσωτων «γουρουνιών» του Νότου.
Είναι όμως απορίας άξιο το ότι πολιτισμένοι άνθρωποι φτάνουν στο σημείο να διαδίδουν μειωτικές εκφράσεις που τόσα δεινά έχουν προκαλέσει κατά το παρελθόν. Όταν δεν αντιμετωπίζουμε τους άλλους ως άτομα, αλλά ως εκπροσώπους στερεοτύπων, όταν μία εθνότητα θεωρείται ότι ενσαρκώνει το έντιμο και το ηθικό και ο αντίπαλος το δόλιο και το ανήθικο, τότε ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για κάθε λογής βαρβαρότητα. Ούτε οι Νότιοι είναι «γουρούνια», ούτε οι Έλληνες είναι εκ γενετής
απατεώνες, ούτε οι Γερμανοί επιρρεπείς σε γενοκτονίες.
Το καλό και το κακό ενυπάρχει στον καθένα και το δεύτερο μπορεί εύκολα να πυροδοτηθεί από λεκτικές κοινωνικές διαδράσεις. Ας ελπίσουμε ότι ο «πέμπτος καβαλάρης της Αποκαλύψεως», προτού συνεχίσει τη νέα του επέλαση, θα σκοντάψει στους βράχους της λογικής και της κοινής μας ανθρωπιάς.
Εάν η κατακερματισμένη παραταξιακά Αριστερά γνώριζε πόσο πολύτιμο και αναντικατάστατο υλικό, είναι το τρόχισμα του Λόγου…
Τόνοι μελάνι ξοδεύτηκαν και συνεχίζουν να ξοδεύονται για την «βάρβαρη, απολίτιστη, εθνικά προδοτική» (αλλά άριστα οργανωμένη) ως προς τον τουρισμό μας, η παρουσία των συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ στα λιμάνια κι όμως, το μελάνι, το ευγενές αυτό υλικό όπου αποτυπώνεται η αξιοπρέπεια της ανθρώπινης δραστηριότητας, ούτε σταγόνα αυτού του υλικού δεν έσταξε στο λευκό δημοσιογραφικό χαρτί για την καταρράκωση της όποιας ηθικής και οικονομικής τάξης για τα σκανδαλώδη προνόμια των εφοπλιστών. Πόση από την υποτιθέμενη ή πράγματι υπάρχουσα λογική ή ηθική της γραφής είναι δυνατόν να διασωθεί υπό το καθεστώς του στρεβλού και νόθου «προφορικού πολιτισμού» που μας κυκλώνει, ενός «προφορικού πολιτισμού» που δεν έχει καμία σχέση με αυτόν που νοσταλγούμε…[…] Εκατομμύρια εκατομμυρίων λέξεις εκπέμπονται κάθε μέρα, αστόχαστες και άμουσες στη συντριπτική τους πλειονότητα, ενώ δεν λείπουν ανάμεσά τους και οι λέξεις-γρυλίσματα• στα γρυλίσματα άλλωστε και στο στυλ του μαγκίτη ειδικεύονται όσοι δεσπόζουν στα ερτζιανά, και οι οποίοι δεν είναι απλώς περισσότερο αναγνωρίσιμοι και από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή της κυβέρνησης, αλλά και ισχυρότεροι.[1]Εάν η κατακερματισμένη παραταξιακά Αριστερά γνώριζε πόσο πολύτιμο και αναντικατάστατο υλικό, είναι το τρόχισμα του Λόγου, τη βαρύτητα έστω μίας φράσης, μία λέξης, θα είχε στη διάθεσή της το ουσιαστικότερο όπλο κατά της οποιασδήποτε εκπεμπόμενης βαρβαρότητας που «στοργικά» τυλίγει το κάθε βήμα της ανθρώπινης υπόστασης και της κοινωνίας της. «Η αριστερά δεν έχει την παραμικρή γαμημένη ιδέα για τον κόσμο μέσα στον οποίο ζει» (Ζοζέ Σαραμάγκου, «Το Τετράδιο», Καστανιώτης).
Όταν ο αγώνας που κάνεις είναι δίκαιος, τα αιτήματά σου σωστά και δεν διαθέτεις το λεκτικό οπλοστάσιο να τα υπερασπιστείς η ευθύνη είναι τεράστια διότι δεν πάει μόνο ο κόπος ο δικός σου χαμένος, αλλά και μιας ολόκληρης οικονομικής τάξης, ενός ολόκληρου κοινωνικού στρώματος που• προσδοκά, ποντάρει την επιβίωσή του στον αγώνα σου και κυρίως (χωρίς ίσως να το αντιλαμβάνεται) στη σωστή δημοσιοποίησή του, και σε αυτό το τελευταίο, ολόκληρη η Αριστερά μένει άπνοη, μετεξεταστέα, κατά συνέπεια και ο δίκαιος αγώνας των ναυτεργατών, άρα και του ΠΑΜΕ των λιμανιών. Σοφά τα λόγια του συνεργάτη και φίλου μου κ. Λασκαράτου, όπου σε παλαιότερη ανάρτηση εδώ ανέφερε ότι, «δεν μπορεί η Αριστερά να εκπροσωπείται συνεχώς μέσω καταγγελιών από Λαζόπουλους και Ράδιο Αρβύλες» (κάπως έτσι, να μην το ψάξω…) – προσωπικά θα πρόσθετα κι άλλους, την «ελληνοφρένεια», τους δημοσιογράφους του «Ιού», ορισμένων ιστολογίων, τον μοναχικό άστεγο αριστερό, προβληματισμένο με όλα αυτά, απλό σκεπτόμενο πολίτη οποιουδήποτε στρώματος και τάξης.
Η δικαιοσύνη του ΣΔΟΕ χτυπά την Π.Ν.Ο.
Η κυβέρνηση του ΔΝΤ και όχι της χώρας, αφού της ξεθώριασαν όλα της τα επιχειρήματα, επιστρατεύοντας τη « θεωρία περί του τεμπέλη, καλοπερασάκια, φοροφυγά και εν γένει… συλλογικά ενόχου ελληνικού λαού εμφανίζει προβλήματα. Άλλωστε πολλοί κυβερνητικοί μιλούν, θέλοντας και μη, για τον «ώριμο» ελληνικό λαό, που αντιλαμβάνεται την πρωτοφανή οικονομική δυσκολία και βάζει πλάτη δείχνοντας εμπιστοσύνη ή, έστω, ανοχή στην κυβέρνηση. Η παγκάλειος θεώρηση περί της «περιθωριακής και πρωτόγονης Αριστεράς», η οποία «λειτουργεί πλέον ως περιθωριακό φαινόμενο στην κοινωνία» και κατ’ άλλους απειλεί να προκαλέσει την… πτώχευση της χώρας…» [«Το Ποντίκι»]
…την εβδομάδα που μας πέρασε ζήσαμε και την έφοδο του ΣΔΟΕ στην Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία, μάθαμε βεβαίως και την δικαιολογημένη «οργή» του κ. Χρυσοχοΐδη για το συμβάν, τον καταλαβαίνουμε.
Τους καταλαβαίνουμε, δεν χρειάζεται καμία έφοδο ΣΔΟΕ στους εφοπλιστές, τα προνόμιά τους άλλωστε είναι νομικά κατοχυρωμένα.
Τα κέρδη των πλοίων απαλλάσσονται πλήρως: 1. από οποιοδήποτε φόρο εισοδήματος 2. από κάθε φορολογία ή υπεραξία που μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε από την πώληση πλοίου, είτε από την είσπραξη ασφαλιστικής αποζημίωσης είτε από άλλη αιτία 3. από τον φόρο εισοδήματος (των καθαρών κερδών) ή μερισμάτων κάθε ημεδαπής ή αλλοδαπής εταιρείας που εκτός από τα πλοία έχει κι άλλες εκμεταλλεύσεις
Απαλλάσσονται από φόρο τα πλοία: 4. κατηγορίας Α που ναυπηγούνται στην Ελλάδα 5. κατηγορίας Α που υφίστανται επισκευές και οι δαπάνες καλύπτονται με εισαγωγή συναλλάγματος (μέχρι 50%) 6. κατηγορίας Β (κατά 2/3) τα νεώτερα των 20 ετών και τα 10-15 ετών (τα νηολογημένα σύμφωνα με τους ελληνικούς νόμους) 7. κατηγορίας Β καθώς και φορτηγά ηλικίας κάτω των 10 ετών 8. φορτηγά κάτω των 30 ετών 9. κατηγορίας Β που ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα 10. κατηγορίας Α μικρότερα των 10 ετών 11. όλα τα κατηγορίας Α που εκτελούν δρομολόγια μεταξύ ελληνικών και ξένων λιμανιών αλλά και όλα που ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα
Απαλλάσσονται επίσης:
12. από κάθε φόρο, τέλος ή εισφορά ή κρατήσεις υπέρ του δημοσίου ή κάποιου τρίτου το εισόδημα που αποκτάται από γραφεία ή υποκαταστήματα αλλοδαπών ναυτιλιακών επιχειρήσεων που εγκαθίστανται στην Ελλάδα 13. το ίδιο ισχύει και για εισόδημα που δημιουργείται από εκμετάλλευση πλοίων και στο εξωτερικό και μάλιστα την απαλλαγή απολαμβάνουν και όλοι οι συνέταιροι και οι μέτοχοι 14. από κάθε τέλος και τα έγγραφα που συντάσσονται για την εφαρμογή του ισχύοντος από το 1975 νόμου 15. από το φόρο κύκλου εργασιών και από τα τέλη κυκλοφορίας τα τουριστικά επαγγελματικά πλοία ή πλοιάρια και οι βενζινάκατοι επαγγελματικής ή ιδιωτικής χρήσης 16. από κάθε φόρο ή τέλος ή εισφορά το εισόδημα που αποκτάται από εταιρείες χαρτοφυλακίου που κατέχουν αποκλειστικά μετοχές ελληνικών πλοιοκτητριών υπό ελληνική σημαία. Ακόμα και τα έγγραφα που συντάσσονται για τη διανομή κερδών, τα δάνεια και τις καταθέσεις, οι εγγραφές και τα δικαιολογητικά απαλλάσσονται από όλα τα παράβολα. Στο σημείο αυτό ας θυμηθούμε όλοι τα παράβολα που πληρώνουμε για ένα απλό παπάκι ή τα παράβολα που πληρώνει ο μετανάστης για μια άδεια παραμονής.
Μειώνεται ο φόρος: 17. Στα πλοία Α και Β κατηγορίας που αργούν λόγω ελλείψεως εργασίας ή επισκευών ή άλλης αιτίας 18. κατά 50% σε πλοία και κρουαζιερόπλοια Α και Β κατηγορίας 19. κατά 60% σε επιβατικά πλοία, μηχανοκίνητα και ιστιοφόρα 20. κατά 75% στα αλιευτικά πλοία 21. κατά 50% στα Β κατηγορίας πλοία 10-20 ετών…[«Ιός» 30.05.2010]
Διαβάζοντας τα προαναφερόμενα, και ο πλέον ηλίθιος καταλαβαίνει ότι στη χώρα του ΔΝΤ και της Νοτίου Δανίμαρκίας, οι ΜεγαλοΚλέφτες είναι νομικά κατοχυρωμένοι, κι η παρουσία του ΣΔΟΕ καθίσταται τόσο περιττή, όσο και τα λόγια.
Μια τελευταία λεπτομέρεια για τον «βάρβαρη» στάση του ΠΑΜΕ στο λιμάνι της Κορίνθου.
«…με απόρρητο έγγραφό του ο συνδικαλιστικός Οργανισμός της Μεγάλης Βρετανίας, NAUTILUS αποφάνθηκε ότι τα δύο πλοία ROPAX1 και ROPAX2, οφείλουν να εφαρμόσουν τα στάνταρτ των επιβατηγών πλοίων, αυξάνοντας τον αριθμό των ναυτικών τους από 29 σε 61, με δεδομένο το γεγονός ότι μεταφέρουν έως και 217 επιβάτες σε κάθε δρομολόγιό τους. Υπενθυμίζεται ότι και τα δύο πλοία φέρουν σημαία Μ. Βρετανίας.» [Skai.gr]
Το ΠΑΜΕ, όπως και πάλι εμπράκτως αποδεικνύεται, έχει και σε αυτό το ζήτημα δίκιο…
…
σημ:
[1] Παντελής Μπουκάλας, “Υποθέσεις ΙΙ”, εκδόσεις Άγρα.
«Η στάση του ΠΑΜΕ τους τελευταίους μήνες προκαλεί ζημιά στην πατρίδα… » [Ν. Χατζηνικολάου, δημοσιογράφος]
Γιατί μπορεί να είμαστε άστεγοι της Αριστεράς, άτιμοι συκοφάντες δεν θα γίνουμε ποτέ. Γιατί δεν είναι του γούστου μας η ίδια κακόγουστη και συνεχώς επαναλαμβανόμενη Άρια από όλα τα έντυπα και τηλεοπτικά μέσα. Γιατί η έντεχνα διαμορφωμένη γνώμη της πλειοψηφίας μας κάνει καχύποπτους. Γιατί δεν έχουμε εμπιστοσύνη στη γνώμη που ασπάζεται αβίαστα η πλειοψηφία γενικώς. Γιατί 9 στα 10 bestsellers είναι κακή λογοτεχνία. Γιατί δεν χρειάζεται να συμφωνούμε με όλες τις απόψεις και τακτικές του ΠΑΜΕ για να το αντιμετωπίζουμε με εντιμότητα. Γιατί το ΠΑΜΕ αποδεικνύεται ως το μοναδικό ανάχωμα στη λαίλαπα που σαρώνει αυτήν την εποχή τον τόπο. Γιατί η Δικαιοσύνη στην περίπτωση του ΠΑΜΕ κινείται με ταχύτητα φωτός ενώ με βατοπέδια, ομόλογα, ζήμενς, χρηματιστήρια κ.α. κινήθηκε με τον ρυθμό αγχωμένης διαβητικής χελώνας.Δεν χτυπάμε, δεν συκοφαντούμε το ΠΑΜΕ στα λιμάνια, κρατάμε αρκετές επιφυλάξεις για ορισμένες τακτικές του στην ταλαιπωρία αθώων επιβατών, όμως βρίσκω περίεργο, φάλτσο και ύποπτο αυτή την εποχή στεντόρειες κραυγές του τύπου «πλήττεται ο τουρισμός μας» να καλύπτουν σε ένταση τους λυγμούς που βγαίνουν από τα σπλάχνα ενός βάρβαρου «Μνημονίου» που ισοπεδώνει τις εργασιακές και ασφαλιστικές κατακτήσεις ενός αιώνα. Ποιο από τα δύο απαξιώνει την αξιοπρέπεια εκατομμυρίων ανθρώπων, το αγωνιστικό πείσμα του ΠΑΜΕ και το «πλήττεται ο τουρισμός μας» ή κηδεμονία και τα μέτρα της «τρόικας». Διαλέγετε και παίρνετε, εσείς οι ορισμένοι Αριστεροί που καταδικάζετε το ΠΑΜΕ εντονότερα, με μεγαλύτερη ευκολία από τους υπόλοιπους που ούτως ή άλλως δεν θα έκαναν κάτι διαφορετικό…Είναι κρίμα να μην περιορίζεστε στην –νόμιμη κατά τα άλλα- κριτική σας προς τις τακτικές των ναυτεργατών του ΠΑΜΕ και να συντάσσεστε με τους κοινούς συκοφάντες που στηρίζουν όλο αυτό το σαθρό οικονομικό στερέωμα.
Οι Κράχτες των εφοπλιστών
«Η στάση του ΠΑΜΕ τους τελευταίους μήνες προκαλεί ζημιά στην πατρίδα», αποφάνθηκε χτες το πρωί ο Ν. Χατζηνικολάου, σε ένα ακόμα παραλήρημα κατά των ναυτεργατών από το ραδιοσταθμό του («Real»). Απαντά ο «Ριζοσπάστης» : «Δεν περίμενε βέβαια κανείς μια διαφορετική στάση από ένα δημοσιογράφο με συνέπεια και στοχοπροσήλωση στο σύστημα που έχει διαχρονικά υπηρετήσει τα συμφέροντά του. Ωστόσο πάει πολύ να εμφανίζει ως «αντεθνικώς δρώντες» τους ναυτεργάτες που αγωνίζονται για να υπερασπιστούν τα εναπομείναντα δικαιώματά τους και να μην ξεπέσουν στο «καθεστώς γαλέρας» που θέλουν να τους ρίξουν οι εφοπλιστές με τη βοήθεια της κυβέρνησης και της ηγεσίας της ΝΔ. Χρειάζεται περίσσιο θράσος να κατηγορείς όσους δίνουν σκληρές μάχες στην κυριολεξία για την επιβίωσή τους και την ίδια στιγμή να «γλείφεις» τους εφοπλιστές, για τους οποίους ο δήθεν «αντικειμενικός» δημοσιογράφος ποτέ δεν έχει πει το παραμικρό. Ποτέ δεν είδε πού «κτίζουν» τα πλοία τους, δεν είδε τα προκλητικά προνόμια που απολαμβάνουν (φοροαπαλλαγές, συνεχείς μειώσεις στην οργανική σύνθεση), ούτε βέβαια από την άλλη τους χαμηλούς μισθούς, την εντατικοποίηση της δουλειάς των ναυτεργατών κ.ο.κ. Ποτέ δεν είδε ότι οι «απελευθερωμένοι» ακτοπλόοι αύξησαν τα ναύλα κατά 400% τα τελευταία χρόνια, παρόλο που καρπώθηκαν εκατοντάδες εκατομμύρια από τις κρατικές επιδοτήσεις, ποτέ δεν είδε πως δένουν όποτε θέλουν τα πλοία τους, αφήνοντας τα νησιά στο έλεος του Θεού…, κ.ο.κ. Ολα αυτά, και πολλά ακόμα, ο Ν. Χατζηνικολάου ποτέ δεν τα είδε…»
Δυστυχώς ΟΛΑ όσα αναφέρει ο «Ρ», είναι η σκληρή πραγματικότητα.
Πόσο «δίκιο» έχουν οι εφοπλιστές και οι εκάστοτε κυβερνώντες που τους στηρίζουν…
Ο καθηγητής Γιάννης Μηλιός στη συζήτηση που οργάνωσε το το “Δίκτυο Ανέντακτων Σύριζα Αιγάλεω” την Τετάρτη 28 Απριλίου με ομιλητές τον ίδιο και τον Αλέκο Αλαβάνο. Μεταξύ άλλων ο Γιάννης Μηλιός επισημαίνει: «Το κύριο πρόβλημα του κρατικού προϋπολογισμού και η κατάρρευση των κρατικών εσόδων οφείλεται πρωτίστως στις νόμιμες φοροαπαλλαγές και δευτερευόντως στη σκοπούμενη φοροδιαφυγή. Ειδικά το ‘ελληνικό επίτευγμα’ του εφοπλισμού που κατατάσσει την μικρή Ελλάδα στο 16% της παγκόσμιας ναυτιλίας και σε ορισμένες κατηγορίες πλοίων σε πάνω από το 20% αποδίδει σήμερα στον κρατικό προϋπολογισμό λιγότερο από όσα αποδίδουν τα παράβολα που πληρώνουν οι αλλοδαποί εργαζόμενοι. [...] Ακόμα και την απαλλαγή από ΦΠΑ στις αγορές προϊόντων στην Ελλάδα απολαμβάνει το εφοπλιστικό κεφάλαιο, μαζί με τα ιδιωτικά νοσοκομεία, τα ιδιωτικά σχολεία και τα καζίνο, ενώ υπολογίζεται ότι μόνο αυτή η φοροαπαλλαγή αν καταργηθεί το κράτος θα είχε έσοδα πάνω από 5 δις., όσα δηλαδή θα του αποφέρουν τα νέα μέτρα». [Ιός]
… και πόσο «άδικο» έχουν οι ναυτεργάτες
«Για να τελειώνουμε με το παραμύθι της απασχόλησης των ελλήνων ναυτικών, για «χάρη» των οποίων από τη δεκαετία του ’60 απαλλάσσονται από τη φορολογία οι εφοπλιστές, ας δούμε μερικά στοιχεία. Οπως μας πληροφόρησε ο Γιώργος Δαούσης (πρόεδρος του Συλλόγου Υπαλλήλων ΝΑΤ), ενώ έχουν καταργηθεί σχεδόν όλοι οι περιορισμοί, η σημαία ευκαιρίας είναι η κύρια προτίμηση των εφοπλιστών για να γλυτώνουν και τα λίγα παραπάνω ευρώ που θα κατέβαλλαν στους έλληνες ναυτικούς. Κι αυτό γίνεται ενώ οι συνθέσεις για τα ελληνικής σημαίας πλοία έχουν περιορίσει σε 5-7 άτομα τους απαραίτητους έλληνες ναυτικούς, των οποίων μάλιστα τις εισφορές στο ταμείο (ΝΑΤ) πληρώνει εξ ολοκλήρου το κράτος. Στην πράξη δε, οι εφοπλιστές κρατάνε Ελληνες μόνο τον πλοίαρχο και τον πρώτο μηχανικό κι αυτό επειδή τους έχουν (ακόμα) μεγαλύτερη εμπιστοσύνη. Τα μόνα πλοία που εισφέρουν στο ΝΑΤ είναι τα ακτοπλοϊκά, τα οποία βέβαια παίρνουν και γενναίες επιδοτήσεις που συνεχώς αυξάνονται ενώ ταυτόχρονα αυξάνονται και τα -απελευθερωμένα πλέον- ναύλα. Τα ακτοπλοϊκά χρωστούσαν στο ΝΑΤ πάνω από 60 εκ. το 2008, ενώ με το «κλείσιμο» της ΔΑΝΕ, της ΝΕΛ και του Αγούδημου τα χρέη αυτά έχουν πολλαπλασιαστεί. Τα κρουαζιερόπλοια ελληνικής σημαίας έπρεπε επίσης να εισφέρουν στο ΝΑΤ, αλλά χρόνο με το χρόνο αλλάζουν κι αυτά σημαία, ενώ χρωστούν ακόμα τις εισφορές τους. Τα 4 ελληνικής σημαίας πλοία του Λούη, που στο μεταξύ αλλάζουν “εθνικότητα”, χρωστάνε εισφορές τριών χρόνων. Από τα ελληνόκτητα 5000 ποντοπόρα πλοία μόνο 800 απομένουν με ελληνική σημαία και συνεχώς μειώνονται. Πάντοτε τέλος κρατάνε ένα αριθμό πλοίων με ελληνική σημαία για διάφορους δικούς τους λόγους (π.χ. τα ναυλοσύμφωνα) και φυσικά όχι για να βοηθήσουν τη μητέρα πατρίδα.
Σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν μόνο 19.000 έλληνες εν ενεργεία ναυτικοί, ενώ το 2008 ήταν 35.000 και το 1980 100.000. Οι συνταξιούχοι είναι 70.000. Το δε ελληνικό κράτος επιδοτεί πλέον το ΝΑΤ με 1,1 δις ετησίως. Το γραφείο ευρέσεως εργασίας ναυτικών υπάρχει για τους έλληνες ναυτικούς μόνο σαν ανέκδοτο.
Προς τι λοιπόν τα παρακάλια των υπουργών εμπορικής ναυτιλίας και οικονομικών στο εφοπλιστικό λόμπι; Κι αν ο πρωθυπουργός στην αρχή, όταν “δεν χρωστούσε” ακόμ σε κανέναν, κατάργησε το αμαρτωλό «Υπουργείο της παναμέζικης σημαίας», εν τούτοις ήδη έκανε ένα βήμα πίσω, εκχωρώντας τις αρμοδιότητες της ποντοπόρας ναυτιλίας στον Μιχάλη Χρυσοχοίδη. Απόφαση που η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών χαιρέτησε «σαν την πρώτη νίκη στη μάχη που δεν έχει ακόμα τελειώσει» (περιοδικό “Εφοπλιστής”, 5/2010).» [Ιός]
Πως εξηγείται η σύμπτωση απόψεων των ΜΜΕ κατά της δράσης του ΠΑΜΕ στα λιμάνια
Είναι απλό:
Όλα σχεδόν τα ΜΜΕ έχουν περάσει σε 4-5 επιχειρηματικούς και εφοπλιστικούς ομίλους. Τυχαίο; Δεν νομίζω.
Συγκεκριμένα:
- «Καθημερινή» και Σκάι του εφοπλιστή Αλαφούζου αλλά και του εφοπλιστή Μαρινάκη, ο οποίος βρισκόταν σε συζητήσεις και με τον «Αδέσμευτο» του Δ. Ρίζου
- Ο «Ελεύθερος Τύπος» ανήκε μέχρι πρότινος στον εφοπλιστή Θ. Αγγελόπουλο. Το ίδιο και ο City FM, ο οποίος αγοράστηκε από τον εφοπλιστή Ρέστη, που στο μεταξύ έχει μπει και στην εκδοτική εταιρεία του Πέτρου Κωστόπουλου…
- Από τα «Νέα» και το «Βήμα» του Λαμπράκη περάσαμε πλέον τον όμιλο ΔΟΛ – Ρέστη (εφοπλιστής ο κ. Ρέστης) ο οποίος κατέχει και μεγάλο μέρος του Mega μαζί με τον όμιλο Μπόμπολα.
- Το STAR ανήκει στην εφοπλιστική οικογένεια Βαρδινογιάννη.
- Μέρος του καναλιού ALTER κατέχει και η Marfin του (και) εφοπλιστή Βγενόπουλου.
(Ιός, 24/10/2009)
Ιδού ο λόγος όπου στην εισαγωγή του ποστ αναφέρω «…δεν είναι του γούστου μας η ίδια κακόγουστη και συνεχώς επαναλαμβανόμενη Άρια από όλα τα έντυπα και τηλεοπτικά μέσα…»
Τελειώνω το πρώτο μέρος λέγοντας ότι:
Κανείς, μα κανείς δεν θα μιλούσε σήμερα για τα προβλήματα των ναυτεργατών, κανείς δεν θα μάθαινε ποτέ ότι «κάτι τρέχει» στα λιμάνια με τις σκανδαλώδεις φοροαπαλλαγές των εφοπλιστών, αν δεν υπήρχε η συνδικαλιστική παράταξη του ΠΑΜΕ.
Οι υπόλοιπες πολιτικές και συνδικαλιστές δυνάμεις εκεί, είναι κυριολεκτικά ανύπαρκτες, το γεγονός αυτό δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει.
….
συνεχίζεται: (ελπίζω) Δευτέρα 5 Ιουλίου
Αύριο ΟΛΟΙ στην Απεργία
Η λεγόμενη «Τρόικα» έχει μείνει άναυδη από την προθυμία των, τα μέτρα που προωθούν την εξαθλίωση και την πριμοδότηση της ανεργίας ξεπερνούν κατά πολύ το Μνημόνιο, ξεπέρασαν τις προσδοκίες και των πλέον αισιόδοξων εκτιμητών του ΔΝΤ και της ΕΕ…
Θαυμάστε τους αρχιτέκτονες της πιο στυγνής, αδίστακτης, αντικοινωνικής κυβέρνησης από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους.
Θαυμάστε τους αρχιτέκτονες που προθύμως, χωρίς κανένα ενδυασμό επιχειρούν να καταργήσουν ενός αιώνα κοινωνικών και εργατικών κατακτήσεων.
Με τέτοιες πρόθυμες Yes Men – Κυβερνήσεις, δούλοι των Διεθνών Αγορών, Πυγμαλίωνες τύπου Στρως-Καν κινδυνεύουν να μείνουν άνεργοι.
Η βρετανική κυβέρνηση επιταχύνει τα σχέδια της για αύξηση του ορίου ηλικίας για συνταξιοδότηση στους άνδρες που θα φτάνει τα 66 χρόνια. Και μάλιστα όπως όλα δείχνουν αυτό θα ισχύσει από το 2016.
ΕΡΩΤΗΣΗ προς: - τον κύριο Υπουργό Οικονομικών - και τον κύριο Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
Η προσφυγή της Ελλάδας στο μηχανισμό ΕΕ - ΕΚΤ – ΔΝΤ, δεν σημαίνει μόνο την καθημερινή εξαγγελία πρωτοφανών μέτρων κοινωνικής κατεδάφισης στο πλαίσιο εφαρμογής του γνωστού «Μνημονίου». Σημαίνει επίσης την πλήρη απαξίωση της Βουλής αλλά και την υποβάθμιση της κρίσης του ελληνικού λαού. Πρώτα, εκτυλίχτηκε μπροστά στα μάτια των πολιτών το κοινοβουλευτικό πραξικόπημα της 11ης Μαϊου, με την επαίσχυντη τροπολογία του Ν.3845/2010 με το Ν.3847/2010. Βάσει αυτής της τροπολογίας τα μνημόνια, οι συμφωνίες και οι συμβάσεις δανεισμού που υπογράφει ο Υπουργός Οικονομικών με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τις χώρες μέλη της Ευρωζώνης, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ δεν εισάγονται πλέον στη Βουλή για «κύρωση» αλλά «για συζήτηση και ενημέρωση». Ακολούθησε το άρθρο 93 του νομοσχεδίου για την κύρωση των Οδηγιών 2007/64/ΕΚ, 2007/44/ΕΚ και 2010/16/ΕΕ, βάσει του οποίου παρέχεται εν λευκώ εξουσιοδότηση στον Υπουργό Οικονομικών στο να υπογράφει μνημόνια, συμφωνίες και συμβάσεις δανεισμού με τα ως άνω μέρη κα γενικά να προβαίνει σε κάθε αναγκαία ενέργεια για τη συμμετοχή του Δημοσίου σε νομικά πρόσωπα και φορείς τα οποία συστήνονται για την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης, αφαιρώντας ακόμα και την υποχρέωση της κυβέρνησης να τα εισάγει στη Βουλή «για συζήτηση και ενημέρωση».Κυριακή, 20 Ιουνίου 2010 Εφημερίδα : ΕΠΟΧΗ
Μερικές σκέψεις για την τρέχουσα ευρωπαϊκή κρίση
Tου
Ετιέν Μπαλιμπάρ
Αρχίζοντας την ομιλία του στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ο Ετιέν Μπαλιμπάρ, αναφέρθηκε αρχικά στις «έξι θέσεις» για την κατάσταση στην Ευρώπη, που είχε προτείνει πριν από ένα περίπου μήνα για συζήτηση προς τους αριστερούς διανοούμενους της ηπείρου μας.
Στις «έξι θέσεις» αυτές, που δημοσιεύτηκαν στην «Εποχή» (30-5-2010), ο Ε. Μπαλιμπάρ κατέθετε ορισμένες ιδέες σχετικά με την ευρωπαϊκή πλευρά της κρίσης και το ρόλο των κρατών, των λαών και των τάξεων μέσα σ’ αυτή, για τις οποίες μίλησε με αναλυτικότερο τρόπο στην εκδήλωση του Παντείου.
Η «Εποχή» δημοσιεύει σήμερα την τοποθέτησή του αυτή παραλείποντας από το κείμενό του την περίληψη των «έξι θέσεων» που προέταξε εισαγωγικά, θεωρώντας ότι οι αναγνώστες της μπορούν να ανατρέξουν, αν χρειαστεί, σ’ αυτές –είτε στην έντυπη είτε στην ηλεκτρονική μορφή, στον ιστότοπο της εφημερίδας.
Δημοκρατία
και λαϊκισμός
Έχω συνείδηση τα επικίνδυνα διφορούμενα που εμπεριέχει η χρήση του όρου «λαϊκισμός». Όμως αυτά τα διφορούμενα ανήκουν στην ίδια τη φύση της πολιτικής, η οποία δεν θα μπορούσε να τα παρακάμψει, από τη στιγμή που εγκαταλείπει την αφαιρετική θεώρηση για να λάβει υπόψη της τις πραγματικές δυνάμεις σε μια καθορισμένη συγκυρία. Αυτό που διακυβεύεται δεν είναι μόνο η συγκρότηση μιας λαϊκής δύναμης, που είναι ανύπαρκτη σήμερα, αλλά το πώς θα την προικίσουμε με τα ηθικά, θεσμικά και θεωρητικά μέσα που θα της επιτρέψουν να αντισταθεί στις εκτροπές που η ίδια εν δυνάμει εμπεριέχει, αντλώντας παράλληλα διδάγματα από ένα παρελθόν συχνά τραγικό.
Ορισμένοι επιμένουν στην ανάγκη μιας πρωτοβουλίας των «πολιτών» σαν αντίστιξη και αντιστάθμισμα των κυβερνητικών ενεργειών: αναφέρονται συνεπώς σε μια «πολιτικότητα» (civisme) και όχι σε έναν «λαϊκισμό» (populisme).
Εγώ ο ίδιος στο παρελθόν είχα συνηγορήσει υπέρ της επέκτασης της κατηγορίας και των δεσμεύσεων της υπηκοότητας και της ιδιότητας του πολίτη σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Καθόλου δεν παραιτούμαι από αυτήν την ιδέα, αλλά πιστεύω ότι, ακόμη κι αν την επεκτείνουμε πέρα από την παραδοσιακή σημασία της, η έννοια αυτή δεν αρκεί για να προεικάσει τη δύναμη που έχουμε ανάγκη.
Ο κυρίαρχος λόγος –όπως έχει επισημάνει ο Ερνέστο Λακλάου –στιγματίζει αρνητικά την έννοια του «λαϊκισμού» εξαιτίας ενός εσώτερου «φόβου έναντι των μαζών» και της παρέμβασής τους στο πολιτικό πεδίο, που θεωρείται ότι διαταράσσει τη λειτουργία των συνταγματικών κανόνων και εκθέτει σε κίνδυνο την ίδια τη δημοκρατία. Και, αν πάμε κάπως βαθύτερα, εξαιτίας της απειλής που πλανάται ότι μ’ αυτό τον τρόπο γίνεται πιο δύσκολη η αποδοχή και η εφαρμογή της όποιας αντιλαϊκής πολιτικής. Αυτό που ο κυρίαρχος λόγος ονομάζει «λαϊκισμό», στηριγμένος σε παραδείγματα που αναφέρονται σε δημαγωγικά ή δικτατορικά καθεστώτα, είναι στην πραγματικότητα αυτό το συμπλήρωμα ή καλύτερα το πλεόνασμα δημοκρατίας, που παρέχει η συμμετοχή, η διαμαρτυρία, η διεκδίκηση των κινητοποιημένων –με αυθόρμητο ή οργανωμένο τρόπο – μαζών, χωρίς το οποίο η δημοκρατία γίνεται κενός λόγος ή φενάκη. Είναι η αποκρυστάλλωση του δήμου και του πλήθους, έκφραση των οποίων αποσκοπεί να γίνει η δημοκρατία: όχι σε αντίθεση με τη λειτουργία των αντιπροσωπευτικών και κοινοβουλευτικών θεσμών, τη διάκριση των εξουσιών, την εγγύηση των ατομικών δικαιωμάτων, αλλά ως προσθήκη.
Τις τελευταίες εβδομάδες είδαμε τα αποτελέσματα της κραυγαλέας απουσίας μιας συμμετοχής αυτού του είδους, ενός τέτοιου αντίβαρου: κανείς δεν μπόρεσε να αμφισβητήσει πραγματικά την πολιτική που προτάθηκε, έγινε αποδεκτή ή επιβλήθηκε από τις κυβερνήσεις, τις κοινοτικές αρχές ή διεθνείς οργανισμούς, η οποία είχε να μεταφέρει στους λαούς το βάρος του χρέους που οφείλεται στην αναρχία των αγορών, ή στην άφρονη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών.
Εκφυλισμός
του δημοκρατικού βίου
Αυτό το «έλλειμμα δημοκρατίας», για να χρησιμοποιήσω έναν τρέχοντα ευφημισμό, εκδηλώθηκε αρχικά στην Ελλάδα, στη φάση της συνεννόησης μεταξύ της κυβέρνησης Παπανδρέου και των θεσμών που καλούσε σε βοήθεια. Επίσης, κατά τη στιγμή που ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, όπως της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Γερμανίας, της Αγγλίας, αποφάσισαν να εφαρμόσουν πολιτική δημοσιονομικής και κοινωνικής λιτότητας, που δεν είχε, προφανώς, καμία σχέση με τις προεκλογικές δεσμεύσεις τους.
Κανένας δεν θα αμφισβητούσε ότι η απρόβλεπτη συγκυρία της κρίσης επιβάλλει αλλαγές πολιτικού προσανατολισμού. Αλλά δεν μπορούμε να θεωρήσουμε «δημοκρατική» την πρακτική όπου ο λαός, δηλαδή οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι, αποβάλλονται από τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, τη στιγμή ακριβώς που πρόκειται να προσδιοριστούν ή έκταση και οι στόχοι αυτής της αλλαγής.
Αυτό που ισχύει για την εθνική κλίμακα, ισχύει πολύ περισσότερο για την υπερεθνική, την «κοινοτική», όπου βλέπουμε να λαμβάνονται οι κρίσιμες αποφάσεις. Ελλείψει δημόσιας συζήτησης, αντιπαράθεσης σε ευρωπαϊκή κλίμακα, ελλείψει κινημάτων γνώμης που οργανώνονται πέρα από σύνορα, ελλείψει δηλαδή μιας μορφής ευρωπαϊκής δημοκρατίας, το μόνο που μετράει είναι ο συσχετισμός δυνάμεων ανάμεσα σε κυβερνήσεις λιγότερο ή περισσότερο εξαρτώμενες από υπερεθνικές καπιταλιστικές δυνάμεις, κυβερνήσεις που παραμένουν δέσμιες εκλογικών σωμάτων τις προκαταλήψεις των οποίων αυτές οι ίδιες καλλιεργούν.
Εδώ αγγίζουμε ένα γενετικό ελάττωμα της ΕΕ, που δεν είναι, βέβαια, η μόνη αιτία του εκφυλισμού του δημοκρατικού βίου στους κόλπους κάθε χώρας μέλους.
Οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν τις κοινοτικές αρχές όταν τους συμφέρει, ιδίως για να εμφανίσουν τις πολιτικές επιλογές τους σαν «τεχνικές» επιταγές. Όταν, όμως, πάει να σχηματιστεί κάτι σαν διεθνική δημόσια σφαίρα, τις βραχυκυκλώνουν, γιατί φοβούνται πως δεν θα μπορούν να ελέγχουν αποκλειστικά τις διαδικασίες.
Ποτέ δεν υπήρξε θέμα εξέτασης ή συζήτησης στο ευρωκοινοβούλιο των σχεδίων και των όρων χορήγησης βοήθειας, ή του προσανατολισμού της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Η ευρωβουλή ξεπέφτει έτσι κάτω κι από το επίπεδο ενός συμβουλευτικού οργάνου. Αυτή η «αποστροφή», όμως, ή ο «φόβος» για τη δημοκρατία αποκτά εξαιρετικά αυτοκαταστροφικό χαρακτήρα: μακροπρόθεσμα θα πληρωθεί πολύ ακριβά, με την απονομιμοποίηση της πολιτικής και των ίδιων των κυβερνητικών ή αντιπροσωπευτικών θεσμών, σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η ανάγκη ενός
ευρωπαϊκού λαού
Γι’ αυτό και είναι υπόθεση των ευρωπαϊκών λαών, που συνθέτουν έναν εν δυνάμει «ευρωπαϊκό» λαό, να επαναθεμελιώσουν τους θεσμούς, να ξαναδώσουν ζωή στη δημοκρατία, χωρίς την οποία δεν υπάρχει νόμιμη κυβέρνηση. Και πρώτα απ’ όλα να διατυπώσουν σθεναρά την απόρριψη της πολιτικής που βασίζεται στη διατήρηση των προνομίων και μάλιστα στην ενίσχυσή τους με αφορμή την κρίση. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα γίνει αναγκαστικά με βίαιες μορφές, αλλά μια τέτοια πιθανότητα δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Αυτό εννοούσα όταν μιλούσα για την ανάγκη ενός «ευρωπαϊκού λαϊκισμού». Δεν πρόκειται για μια έννοια που έρχεται σε αντίθεση με την έννοια της ιδιότητας του ευρωπαίου πολίτη. Είναι η άλλη όψη της σε μια συγκεκριμένη συγκυρία.
Ωστόσο, δεν πρέπει να κρυβόμαστε. Ο «λαϊκισμός» με τον οποίο έχουμε να κάνουμε σήμερα –τουλάχιστο αυτός που αναπτύσσεται πιο γρήγορα στην Ευρώπη– κάθε άλλο παρά είναι ο προοδευτικός και διεθνιστικός λαϊκισμός, αυτή η ειρηνική εξέγερση των πολιτών των διαφόρων χωρών που χρειαζόμαστε για να ξαναδώσουμε ζωή στη δημοκρατία.
Είναι ένας λαϊκισμός αντιδραστικός, δύο ειδών, των οποίων η αποσύνδεση δεν είναι απόλυτη. Από τη μια, είναι ο εθνικιστικός ή τοπικιστικός λαϊκισμός, επιθετικός και ξενοφοβικός. Ένας λαϊκισμός που κατευθύνεται εναντίον των «αλλογενών» (μεταναστών, τσιγγάνων, ακόμη και εβραίων), αλλά και εναντίον των άλλων ευρωπαίων, ακόμη και εναντίον ατόμων μέσα στους κόλπους του ίδιου λαού.
Από την άλλη, υπάρχει αυτός ο λαϊκισμός που ο Τζάκομο Μαραμάο, αναφερόμενος στη κατάσταση της χώρας του που κυβερνάται από τον Μπερλουσκόνι, αποκαλεί «μιντιακό». Οι τεχνικές χειρισμού των μίντια που χρησιμοποιεί, τον κάνουν να μοιάζει με σοφτ φασισμό.
Θα ήταν λάθος να νομίσουμε ότι σ’ αυτούς τους αντιδραστικούς λαϊκισμούς θα μπορούσαμε να αντιπαραθέσουμε μια απλή ηθική προφητεία, έναν ύμνο στις αρετές του κράτους δικαίου και του φιλελευθερισμού, που συγκαλύπτει πρακτικά τη διαιώνιση των ανισοτήτων και την καταθλιπτική κυριαρχία των συμφερόντων της ιδιοκτησίας και της οικονομίας στους κόλπους της κοινωνίας.
Χρειάζεται μια νέα λαϊκή κινητοποίηση, που κίνητρό της δεν μπορεί, αρχικά, να είναι παρά η διαμαρτυρία. Όμως είναι αλήθεια πως τέτοιες διατυπώσεις εμπεριέχουν έναν κίνδυνο. Γι’ αυτό είναι ουσιώδες να τις συνδέσουμε με μια ανυποχώρητη δημοκρατική δέσμευση και, ταυτόχρονα, να ανοίξουμε προοπτικές θετικής οικοδόμησης, ιδίως στον οικονομικό τομέα. Γι’ αυτό, επίσης, αντίθετα με ότι σκέφτονται ορισμένοι θεωρητικοί του «λαϊκισμού» (όπως ο Ερνέστο Λακλάου), τα προγράμματα στα οποία θα προσχωρούσαν οι συνιστώσες ενός τέτοιου κινήματος δεν μπορούν να είναι «κενά»: αντίθετα, χρειάζεται να είναι ουσιαστικά, να απελευθερώνουν μια πραγματική σύγκλιση συμφερόντων και ιδεών πάνω από σύνορα και κοινωνικές ομάδες.
Οικονομία και πολιτική
Αν υπάρχει μια αλήθεια που ο κυρίαρχος λόγος προσπαθεί να αποκρύψει, και που η παρούσα κρίση φωτίζει με άπλετο φως, είναι η αλήθεια πως κάθε τι οικονομικό είναι και πολιτικό, αλλά επίσης, κάθε τι πολιτικό είναι και οικονομικό.
Μπορούμε μάλιστα να πούμε ότι ένα από τα χαρακτηριστικά της παγκοσμιοποίησης είναι ότι αυτός ο διπλός καθορισμός – οικονομικός και πολιτικός– εκτείνεται αμέσως σε όλες τις πλευρές της ύπαρξης: ιδιότητα του πολίτη, εργασία, πολιτισμός, κοινωνική ασφάλιση, καθημερινή ζωή...
Δεν θα επαναλάβω εδώ τα ήδη γνωστά, σχετικά με τις επιλογές των πολιτικών που δρομολογήθηκαν μετά την αρχή της αμερικανικής κρίσης. Βλέπουμε πια σήμερα ότι με τη μεταφορά του κόστους των κερδοσκοπικών πράξεων των ιδιωτών στα δημόσια οικονομικά και στις εθνικές οικονομίες, αυτές οι πολιτικές επιλογές είχαν ως αποτέλεσμα να πολλαπλασιαστούν οι κίνδυνοι.
Θα ήθελα όμως να καταγράψω τρία πιο δομικά διδάγματα αναφορικά με την «καπιταλιστική» συνάρθρωση κράτους και αγοράς. Και να θέσω δύο ειδικά προβλήματα: της συνέχειας και της ρήξης, καθώς και το πρόβλημα των δυνάμεων που ενέχονται στο δίλημμα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ευρωπαϊκές χώρες – και όχι μόνο αυτές βέβαια.
Πρώτο δίδαγμα. Η «δημοσιονομική κρίση» δεν είναι ένα μετρήσιμο φαινόμενο με απόλυτο μέγεθος: το μέγεθός της σχετίζεται με τις συγκυριακές «αποφάσεις» των χρηματοπιστωτικών αγορών, δηλαδή με την αξιολόγηση της ικανότητας των κρατών να εξυπηρετούν το χρέος τους, και με τα επιτόκια με τα οποία τους παρέχουν τα νέα δάνεια προκειμένου να καλύψουν τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις τους.
Ο βαθμός χρέωσης των κρατών και, συνεπώς, ο βαθμός αυτονομίας τους ή οικονομικής «κυριαρχίας», κυμαίνονται σε συνάρτηση με τον τρόπο με τον οποίο «αξιολογούνται» διαρκώς από τις αγορές, ακριβώς όπως συμβαίνει με τις εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες. Όμως αγορές σημαίνει ένα σύστημα κυκλοφορίας και αξιοποίησης που οι κύριοι παράγοντές του είναι οι μεγάλες τράπεζες και οι κυριότεροι κερδοσκοπικοί επενδυτικοί οργανισμοί.
Αυτοί είναι που έχουν εξελιχθεί σε πολιτικούς παράγοντες, σε τέτοιο βαθμό που μπορούν να υπαγορεύουν σε μια σειρά κράτη και στις κεντρικές τράπεζες τους όρους της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής τους. Αυτή η κατάσταση έχει βαρύτατες συνέπειες στην ικανότητα των παραδοσιακών πολιτικών σωμάτων (λαός ή έθνος πολιτών) να καθορίζουν την ίδια τους την ανάπτυξη.
Έτσι οδηγούμαστε κατευθείαν στο δεύτερο δίδαγμα: δεν υπάρχει μέση οδός ανάμεσα στις δύο αντιτιθέμενες λογικές όσον αφορά τη «ρύθμιση» των κερδοσκοπικών πράξεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Ή θα επιβάλει η δημόσια εξουσία κανόνες σύνεσης και διαφάνειας στις χρηματοπιστωτικές πράξεις, ή οι απεριόριστες απαιτήσεις του ρευστών κεφαλαίων, θα οδηγούν σε όλο και μεγαλύτερη απορρύθμιση. Και τα δύο μαζί δεν γίνεται.
Πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι «δημόσια εξουσία» δεν είναι υποχρεωτικά τα κράτη, και κυρίως τα εθνικά κράτη: εξαρτάται από το μέγεθος των κρατών και από τη θέση τους στην παγκόσμια οικονομία.
Υπάρχουν κράτη όπου «προτιμούν» να γίνονται όργανα της εμπορευματικής απορρύθμισης. Πάνω απ’ όλα, όμως, υπάρχει αυτή η δυσκολία πάνω στην οποία σκοντάφτει η Ευρώπη: τα κράτη της (ακόμη και τα «πλούσια») δεν είναι πια σε θέση να συστήσουν αποτελεσματικές αρχές ελέγχου των χρηματοπιστωτικών αγορών και δεν γνωρίζουν πώς μπορεί να θεσμοθετηθεί πολιτικά μια δημόσια αρχή και δημόσιες εξουσίες υπερ-κρατικές ή δια-κρατικές .
Ένα τρίτο δίδαγμα είναι ότι μακροπρόθεσμα υπάρχει θεμελιώδης συνάρτηση ανάμεσα στον τρόπο κατανομής των κοινωνικών ανισοτήτων, μεταξύ εθνικών «εδαφών» ή στο εσωτερικό αυτών των εδαφών, και στην πολιτική που εφαρμόζεται για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας (με συμπίεση των μισθών ή με τη μείωση των φορολογικών εισφορών).
Από αυτή την άποψη, τα κράτη μπορούν να ανακτούν ένα μέρος τουλάχιστον της ικανότητάς τους να καθορίζουν πολιτικά τους οικονομικούς όρους της πολιτικής. Όμως αυτό μπορεί να συμβεί μόνο μέσα σε δύο στενά όρια: από τη μιά στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία ένα μοντέλο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης δεν επιλέγεται κατά βούληση, ανεξάρτητα από το τι επιλέγουν οι άλλοι· από την άλλη, οι πολιτικές «επιλογές» που αφορούν τις κοινωνικές ανισότητες δεν γίνονται απεριόριστα ανεκτές από τους πολίτες, είναι δηλαδή εκτεθειμένες σε αυτό που αποκαλούσαμε κάποτε πάλη των τάξεων.
Κεϊνσιανισμός και ρήξη
με τον καπιταλισμό
Πάνω σ’ αυτή τη βάση των δομικών καταναγκασμών θα έπρεπε να ξαναρχίσουμε τη συζήτηση για τις νεοκεϊνσιανές προτάσεις, επιμένοντας στην αδυναμία των κρατών να περιορίζουν τους κινδύνους ενός κραχ και να ρυθμίζουν τη χρηματοπιστωτική αγορά, χωρίς ταυτόχρονα να αναπτύσσουν, μια νέα θεσμική ικανότητα οικονομικής διακυβέρνησης, καθώς και ένα σύνολο «αντι-κυκλικών» μέτρων ανάπτυξης.
Είναι πολύ δύσκολο, για να μην πούμε αδύνατο, να γίνει κάτι τέτοιο χωρίς να αμφισβητηθεί ριζικά το σημερινό καθεστώς οικονομικο-πολιτικής εξουσίας, που έχει ευρύτατα μετατοπιστεί από τους τυπικούς τόπους άσκησης, προς όφελος, σε ό,τι αφορά τις πιο κρίσιμες αποφάσεις, μιας διακυβέρνησης στη σκιά. Πολύ περισσότερο που η τάση για διεύρυνση των ανισοτήτων στην κατανομή του πλούτου εξακολουθεί να ενισχύεται.
Στην πραγματικότητα, η ριζοσπαστικότητα των πολιτικών αλλαγών που συνεπάγεται μια τέτοια προοπτική, μας οδηγεί στο συμπέρασμα είτε ότι είναι ουτοπικό ένα νεοκεϊνσιανό σχέδιο στο πλαίσιο της τρέχουσας παγκοσμιοποίησης, είτε ότι μια τέτοια προοπτική δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από μια ρήξη με τον καπιταλισμό, ή με μια επανεπικαιροποίηση της «σοσιαλιστικής υπόθεσης», με μορφές που οφείλουμε να επινοήσουμε (ιδίως για να ξορκίσουμε οριστικά από το φάντασμα του «σοσιαλισμού σε μία μόνο χώρα»).
Αν και δεν αμφιβάλλω ότι για μια τέτοια πολιτική πρωτοβουλία έχουμε ανάγκη από ιδέες ρυθμιστικές σοσιαλιστικού ή ακόμα κομμουνιστικού χαρακτήρα, δεν πιστεύω ότι μια τέτοια θεωρητική καθαρά συζήτηση έχει άμεση χρησιμότητα στη συγκεκριμένη συγκυρία.
Αντίθετα, θα ήθελα να θέσω ένα ζήτημα πολύ συγγενές με το προηγούμενο: το ζήτημα της φύσης των δυνάμεων που εμπλέκονται σ’ αυτή τη μάχη για τους διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης της κρίσης.
Τάξεις, «πλήθος»
και κεφάλαιο
Είπα πριν από λίγο ότι η πάλη των τάξεων πράγματι ενδημεί στα θεμέλια της νέας σχέσης μεταξύ κράτους και αγοράς, αλλά είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν οι δυνάμεις ή τα στρατόπεδα, ανάμεσα στα οποία διεξάγεται σήμερα η πολιτική μάχη μπορούν να οριστούν ως «τάξεις» ή ως συμμαχίες τάξεων, ή ακόμη ως απλές αντιθέσεις ανάμεσα στο καπιταλιστικό ιμπέριουμ και το «πλήθος» ή μια λαϊκή μάζα που θα ήταν το θύμα της και γι’ αυτό δεν θα χρειαζόταν παρά να της προσφερθεί μια ιδεολογία ή ένα πρόγραμμα, για να εξεγερθεί και να δώσει τη μάχη με την εξουσία του χρήματος.
Για ποιο λόγο τα πράγματα είναι λιγότερο απλά απ’ ό,τι προβλέπει το δυαδικό σχήμα του φαντασιακού της αριστεράς ; Κι αυτό, νομίζω, οφείλεται στο γεγονός ότι το πλήθος ή η μάζα εμπλέκεται στη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού (με την απασχόληση, με τους όρους εργασίας κ.λπ.), μέσα από τα υλικά συμφέροντά της και τους όρους επιβίωσης.
Θα ήταν σοβαρό λάθος να φανταζόμαστε το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο σαν ένα παρασιτικό ή «ραντιέρικο» καπιταλισμό – έννοιες που επινοήθηκαν τον 19ο αιώνα από μια ιδεολογία βιομηχανική και παραγωγίστικη, που δεν απέφυγε ούτε ο μαρξισμός. Η κρίση των subrimes στις ΗΠΑ έδειξε με σαφήνεια ότι οι πιο στοιχειώδεις όροι ζωής των ανθρώπων, ιδίως των πιο φτωχών, εξαρτώνται άμεσα από τη γενίκευση των πιστωτικών διευκολύνσεων και της κεφαλαιοποίησής τους από τις τράπεζες. Αυτοί που απορρίπτονται από το σύστημα, κατά ένα ορισμένο τρόπο εγκλείονται ακόμη περισσότερο σ’ αυτό.
Ένα ακόμη πιο επίκαιρο παράδειγμα. Η οικολογική καταστροφή που προκάλεσε η διαρροή πετρελαίου από τη γεώτρηση της BP, συμπαρέσυρε τη μετοχή της, που τη θεωρούσαν πολύ σίγουρη επένδυση. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα συνταξιοδοτικά ταμεία που είχαν επενδύσει στις μετοχές της έχουν τεθεί σε συναγερμό και σχεδιάζουν αναπροσαρμογές των παροχών τους στους ασφαλισμένους-συνταξιούχους.
Θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι δεν υπάρχει σχέση εξωτερικότητας μεταξύ συμφερόντων του κεφαλαίου και του πληθυσμού. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει ανταγωνισμός, αντίθεση ή σύγκρουση: σημαίνει ότι οι ανταγωνισμοί διατρέχουν τον τρόπο ζωής, τα πρότυπα δράσης και κατανάλωσης, τα συμφέροντα και κατά συνέπεια, τις μορφές συνείδησης των κοινωνικών ομάδων.
Η διαμάχη, λοιπόν, δεν διεξάγεται ανάμεσα σε δύο ομάδες (μεγάλους και μικρούς, εκμεταλλευτές και υποκείμενους σε εκμετάλλευση, τιτουλάριους και θύματα της εξουσίας) ούτε ανάμεσα σε δύο πιθανούς τρόπους «συλλογικής έκφρασης» των συμφερόντων των ατόμων, τα οποία κατά ένα μέρος μόνο αφορούν τις ίδιες τάξεις, τα ίδια έθνη, τα ίδια επαγγέλματα, και συνεπάγονται κάθε φορά έναν άλλο τρόπο διακυβέρνησης για την κοινωνία. Αν θέλαμε να το πούμε με τη γκραμσιακή ιδιόλεκτο, η μάχη διεξάγεται ανάμεσα σε «ιστορικούς συνασπισμούς» και «ηγεμονίες», γεγονός που δεν συνεπάγεται μόνο ότι ορισμένα συμφέροντα είχαν προτεραιότητα απέναντι σε άλλα, αλλά και ότι τα άτομα και οι κοινωνικές ομάδες «επιλέγουν» ανάμεσα σε περισσότερους του ενός τρόπους υπεράσπισης των συμφερόντων και εξασφάλισης της επιβίωσης. Κι αυτή η επιλογή εννοείται ότι είναι «ελεύθερη» ιδεατά μόνο. Εξαρτάται, προφανώς, και μάλιστα σε πολύ μεγάλο βαθμό, από τη θέση στην οποία βρίσκονται σε έναν «κόσμο» ιεραρχημένο. Κι αυτό μας οδηγεί κατ’ ευθείαν στο τελευταίο ζήτημα που ήθελα να εξετάσουμε.
Κέντρα και περιφέρειες
Η τρέχουσα κρίση αποκάλυψε το γεγονός ότι η ΕΕ, που οι θεσμοί και ο λόγος της είναι σε ένα τυπικό επίπεδο εξισωτικοί, στην πραγματικότητα είναι μια ιεραρχική δομή, όπου η αποφασιστική εξουσία είναι συγκεντρωμένη στα χέρια μιας «λέσχης» ιδρυτικών κρατών (ουσιαστικά της Γαλλίας και της Γερμανίας) και όπου οι ανισότητες έχουν την τάση μάλλον να βαθαίνουν παρά να μειώνονται.
Η δυναμική αυτής της δομής μετασχηματίστηκε σε βάθος με τη διεύρυνση της ΕΕ προς τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που απελευθερώθηκαν από τη σοβιετική κυριαρχία. Κι αυτό επίσης συμβαίνει με την εξέλιξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης: οι σχέσεις κυριαρχίας παροξύνονται και ταυτόχρονα το ζήτημα που τίθεται είναι πώς θα μπορούσαν να μεταβληθούν, δηλαδή να μετασχηματιστούν σε μοχλούς ανοικοδόμησής της σε νέες βάσεις, πιο εξισωτικές, πράγμα που υποθέτει προφανώς μια βαθύτατη αλλαγή στην αντίληψη που οι «Ευρωπαίοι» έχουν για τον εαυτό τους και για τα στοιχεία που τους ενώνουν.
Το σχήμα που μπορεί να χαρακτηρίσει καλύτερα την εσωτερική ιεραρχία της Ευρώπης, είναι το σχήμα κέντρου και περιφέρειας (ή περιφερειών, γιατί παρά τις αναλογίες δεν διαμορφώνονται ομογενή σύνολα στην περιφέρεια της ΕΕ). Μια από τις συνέπειες αυτού του σχήματος, που επανέρχεται στο προσκήνιο σήμερα, είναι ότι οι «περιφερικές» χώρες θα ήταν, κατά κάποιο τρόπο, λιγότερο έντονα, λιγότερο ολοκληρωτικά «ευρωπαϊκές» σε σύγκριση με τις χώρες του κέντρου. Για λόγους που οφείλονται είτε στην πολιτική ιστορία τους, είτε στον τύπο οικονομικής ανάπτυξης, είτε στην κουλτούρα τους.
Οι απόβλητοι της Ευρώπης
Από εδώ προκύπτει η ιδέα που εφαρμόστηκε πρόσφατα στην περίπτωση της Ελλάδας και εκφράστηκε από μεγάλο τμήμα του γερμανικού, αμερικανικού κ.λπ. τύπου, ότι δηλαδή οι περιφέρειες είναι λιγότερο ισχυρά προσδεδεμένες στην ευρωπαϊκή οικοδόμηση και, συνεπώς είναι δυνατόν να αποσπαστούν (με τη θέλησή τους ή όχι).
Αναφορικά με το ζήτημα της «επιβίωσης» του ευρώ είδαμε να αναπτύσσεται ένα είδος θεωρίας της εξωτερίκευσης του κόστους που αντιπροσωπεύουν ορισμένες χώρες «υπό πτώχευση» ή «μη αφομοιώσιμες» στο κυρίαρχο πρότυπο. Σε αντίθεση με αυτή την αντίληψη, είχα υπενθυμίσει (σ’ ένα λόγο μου το 1999 στη Θεσσαλονίκη) ότι, σύμφωνα με μια αδήριτη έννοια, οι «περιφέρειες» είναι ακριβώς που βρίσκονται «στο κέντρο», καθώς οι λειτουργίες και τα προβλήματά τους καθίστανται κεντρικά. Δεν είναι η σημερινή κατάσταση που θα μπορέσει να ακυρώσει αυτή τη θέση. Με την προϋπόθεση όμως ότι υιοθετείται μια σκοπιά πολιτική, σύμφωνα με την οποία το παρόν ανάγεται πάντα στο σύνολο των ιστορικών παραγόντων που το διαμορφώνουν: όχι μόνο των οικονομικών, αλλά και των πολιτισμικών και ιδεολογικών. Το σύνολο αυτών των παραγόντων προσδιορίζουν τη στρατηγική λειτουργία των συνόρων που η χάραξή τους, όπως και η απόσταση από το «κέντρο», καθορίζει τι σημαίνει «περιφέρεια».
Τα σύνορα (εθνικά και, κυρίως, «ηπειρωτικά») είναι σήμερα τα κέντρα των κέντρων. Πώς, λοιπόν, να μη σηματοδοτήσουμε, από αυτή τη σκοπιά, το γεγονός ότι, λίγο μετά την επιβολή του δρακόντειου σχεδίου λιτότητας στην κυβέρνηση Παπανδρέου, η Ελλάδα δέχτηκε την επίσκεψη του τούρκου πρωθυπουργού, που η χώρα του, η οποία παραμένει έξω από την ΕΕ εξαιτίας της Γαλλίας και της Γερμανίας, και αναπτύσσει ήδη μια πολιτική που την καθιστά έναν από τους διαμορφωτές της μεσογειακής πολιτικής; Ερχόταν να εξετάσει τους όρους μιας πιο στενής συνεργασίας ανάμεσα στους δυο «παραδοσιακούς εχθρούς», που θα συνεπαγόταν ιδίως τη μείωση των στρατιωτικών δαπανών τους, συμβάλλοντας έτσι στην είσοδο της Ευρώπης στον 21ο αιώνα.
Από αυτή την άποψη μπορούμε να επιστρέψουμε στο νευραλγικό σημείο της συζήτησης για τη «θέση» της Ελλάδας και άλλων «περιφερικών» χωρών: δηλαδή, στο ζήτημα της άρθρωσης των συμφερόντων, των θεσμών, των προβλεπόμενων εξελίξεων στην ΕΕ με τα συμφέροντα και τους θεσμούς της ενιαίας νομισματικής ζώνης.
Καθώς αυτό το ζήτημα μπορεί να μεταβληθεί σε εστία ισχυρών εντάσεων και, από την άλλη, καθώς δεν επιδέχεται οποιαδήποτε απλή λύση, ίσως είναι χρήσιμο να συζητηθεί διαδοχικά από δύο σκοπιές: από τη σκοπιά της ίδιας της Ελλάδας, μιας «περιφέρειας» που απειλείται με αποβολή, και από τη σκοπιά της Ευρώπης ως ενός αρκετά αδιαφανούς συστήματος κυριαρχίας, η εξέλιξή του οποίου εξαρτάται ιδίως από την πολιτική που αποφασίζεται στο «κέντρο» του.
Ευρώπη και Ευρωχώρα
Από τη σκοπιά της Ελλάδας η αποσύνδεση της ευρωπαϊκής πολιτικής οικοδόμησης από τη ζώνη του ευρώ αποκτά ουσιαστική σημασία, ζωτική ίσως. Η ιδέα αυτή είναι παράδοξη, επικίνδυνη, γιατί το κοινό νόμισμα είναι το μόνο «εμβληματικό σημείο κυριαρχίας» που διαθέτει σήμερα η Ευρώπη στον κόσμο. Αλλά στο πλαίσιο ενός καταστροφικού σεναρίου που αντιμετωπίζουν πολλοί οικονομολόγοι – της «πτώχευσης» δηλαδή του ελληνικού κράτους, η οποία θα μπορούσε να προκληθεί από την ύφεση και από τις αβάσταχτες κοινωνικές συνέπειες, δεν είναι αδιανόητο (αν και δεν το ευχόμαστε) η Ελλάδα να οδηγηθεί στην έξοδο από την Ευρωχώρα (Euroland), για να διασφαλίσει την αναδιάταξη του χρέους της και να επωφεληθεί από τα πλεονεκτήματα μιας «ανταγωνιστικής υποτίμησης» αργεντίνικου τύπου.
Θα ήταν απαραίτητο σε τέτοιες συνθήκες να μη θεωρηθούν συνώνυμα η «Ευρώπη» και η «Ευρωχώρα» και η Ελλάδα να μην βρεθεί «περιθωριοποιημένη» και «μειωμένη» εντός της ΕΕ. Θα έπρεπε, λοιπόν, αυτή η διάκριση ανάμεσα σε Ευρώπη και Ευρωχώρα να αποτελέσει μια ουσιαστική διεκδίκηση των ευρωπαίων δημοκρατών.
Αν τοποθετηθούμε τώρα από την σκοπιά του ίδιου του «συστήματος», η προοπτική που μοιάζει να διαγράφεται, είναι η προοπτική μιας όλο και πιο μεγάλης απόκλισης ανάμεσα στις δύο κεφαλές του περίφημου «γαλλογερμανικού ζεύγους». Αυτή η απόκλιση δεν μπορεί να αναχθεί απλώς στην προσωπική αντιπάθεια που χαρακτηρίζει τη σχέση Μέρκελ και Σαρκοζί.
Σε ένα πρόσφατο πολυσυζητημένο άρθρο του, ο Χάμπερμας προβληματιζόταν με την «αυξανόμενη αδιαφορία» των γερμανών πολιτικών για την ευρωπαϊκή οικοδόμηση, με την τάση τους να προτάσσουν την εθνικιστική οπτική ενδυνάμωσης της γερμανικής ισχύος έναντι των ευρωπαϊκών συμφερόντων. Το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε και για τους Γάλλους, παρότι ευκαιριακά παίζουν το ρόλο του προστάτη των «πιο αδύνατων». Η γαλλική κυβέρνηση στηρίζεται σε πολλές χώρες της ευρωζώνης, που τις έχει καταστήσει πιο εύθραυστες η κρίση, για να προωθήσει την ιδέα μιας νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής συντονισμένης από ένα κεντρικό όργανο της ευρωζώνης προς την κατεύθυνση ενός ευρωπαϊκού προστατευτισμού. Αντίθετα, η γερμανική κυβέρνηση στηρίζεται στις χώρες που δεν ανήκουν στην Ευρωζώνη, για να προωθήσει την ιδέα ενός ευρωπαϊκού δημοσιονομικού ελέγχου, αποσυνδεδεμένου από τη νομισματική πολιτική, ο οποίος θα απαγόρευε τις χρηματοπιστωτικές μεταφορές» μεταξύ κρατών.
Το πιο πιθανό είναι ότι παρά τα πλεονεκτήματα που αποκομίζουν και οι δύο από την «συγκυριαρχία» τους και παρά τον υψηλό βαθμό αλληλοδιείσδυσης των οικονομιών τους οι δύο κεντρικές δυνάμεις θα εισέλθουν για μεγάλο χρονικό διάστημα σε μια φάση διάστασης και σύγκρουσης. Τι θα απογίνει τότε η ιδέα ενός «κέντρου» της Ευρώπης, έστω και παρασκηνιακού και απόκρυφου; Είναι προς το συμφέρον των ευρωπαϊκών λαών να διαταράξουν αυτή τη σχέση πρόσωπο με πρόσωπο δίνοντας τη δυνατότητα και σ’ άλλες φωνές να ακουστούν και σ’ άλλα σχέδια να προταθούν.
Ιεραρχική δομή
και πολλαπλά κέντρα
